26.08.2025

Макроекономска анализа на стопанството на Македонија (2024 – H1 2025) – Подготвена од Бизнис Мрежа за потребите на конференцијата „Бизнис Лидер“ 

Во период на економски нестабилности на светско ниво, трансформации на пазари и растечки предизвици за локалниот бизнис сектор, потребна е јасна и сеопфатна слика за состојбата и движењата во македонското стопанство. 

Токму затоа, оваа анализа претставува обид да се систематизираат најрелевантните податоци и индикатори за периодот 2024 и првата половина од 2025 година. Анализата служи како основа за формулирање на препораки, насоки за инвестиции и креирање политики во корист на долгорочен и одржлив економски раст. 

1. Динамика на компании: новоосновани vs. згаснати 

Анализата опфаќа споредба на бројот на новоосновани и згаснати компании за целата 2024 година и првата половина на 2025 година. 

Преку анализа на нето промената на активни компании, се добива слика за општата деловна динамика, дали расте или се намалува бројот на економски активни субјекти. 

Дополнително, се разгледуваат дејностите во кои најчесто се основаат нови компании, како и оние каде најмногу се затвораат. Анализата е проширена и со географска распределба (по региони и општини), како и со стапка на преживување на новоосновани компании во последните 5 и 10 години. 

2. Структурна анализа на економијата 

Овој дел го прикажува бројот на активни компании по дејности според НКД класификацијата. 

Посебен фокус е ставен на:

• Најголемите сектори според приход, добивка и вработеност 
• Индустрии со најголем раст 
• Дејности во стагнација или опаѓање (во споредба со 2022 и 2023) 
• Идентификација на „здрави“ и „ризични“ индустрии врз основа на повеќе индикатори 

3. Финансиски индикатори по дејности 

Колку време му треба на еден бизнис да ги наплати своите побарувања? Колку брзо ги сервисира своите обврски? 

Анализата на DSO (денови на наплата) и DPO (денови на плаќање) дава јасна слика за ликвидноста и платежната дисциплина во различни сектори – трговија, услужен сектор, ИКТ, производство итн. 

4. Бонитетна слика на стопанството 

Преку распределба на компании според бонитетна оцена (А, Б, Ц, Д…), се идентификува здравствената состојба на стопанството. 

Анализата ги вклучува: 

• Број и процент на компании со висок ризик 
• Индекс на финансиска стабилност на макрониво
• Трендови во бонитетната структура последните три години 

5. Задолженост и самофинансирање 

Колкав е степенот на задолженост по дејности? Колкав дел од инвестициите се покрива со сопствени извори?

Овој сегмент ги опфаќа: 

• Даночни обврски и банкарска задолженост 
• Коефициенти на задолженост 
• Индикатори на самофинансирање и ликвидност 

6. Влијание на странски компании 

Присуството на странски компании е важно за пренос на знаење, капитал и развој на синџири на вредност. 

Анализата прикажува: 

• Број на активни компании со странска сопственост 
• Земји на потекло на инвеститори
• Влијание врз вработеност, извоз и локалната економија 

7. Дополнителни индикатори и посебни анализи 

За подлабоко разбирање, вклучени се и дополнителни индикатори: 

• Просечен приход и добивка по фирма (според големина, регион, дејност) 
• Индекс на концентрација (топ 100/500 компании) 
• Успешност на женско и младинско претприемништво
• ESG аспекти (околина, општествена одговорност, управување) – каде што има достапни податоци 

Оваа анализа не е само статистика, таа претставува реална слика на македонското стопанство во постпандемискиот и реструктуирачки контекст.  

На „Бизнис Лидер“ конференцијата, оваа анализа ќе отвори нова перспектива за тоа каде се наоѓа македонската економија и каде треба да се движи понатаму.