27.10.2025

Финансиски партнери или само кредитори? Новата улога на банките во екосистемот на МСП

Резиме од панел дискусијата организирана од Бизнис Мрежа, модерирана од Огнен Огненоски

Во време на забрзана економска трансформација, малите и средни претпријатија (МСП) се клучни двигатели на иновации и раст. Но, нивниот развој често зависи од пристапот до финансии – и од односот со банките. Панел дискусијата „Финансиски партнери или само кредитори?“ отвори суштински прашања: дали банките се подготвени да бидат повеќе од кредитори? Дали можат да станат вистински партнери?

Банките како огледало и компас

Беркан Имери од Халкбанк истакна дека банките ги гледаат сите компании како потенцијално „банкабилни“, но процесот на трансформација бара време, дисциплина и поддршка. Тој ја нагласи улогата на банките како „огледало“ – кои ги рефлектираат финансиските реалности на компаниите – и како „компас“ – кои ги насочуваат кон подобри стратегии. „Нашиот успех зависи од успехот на нашите партнери,“ рече Имери.

Благоја Устијаноски од Шпаркасе Банка додаде дека критериумите за кредитирање се рационализирани, а транспарентноста кај компаниите е значително подобрена. Тој посочи дека банките веќе инвестираат во дигитализација, автоматизација и воведување на AI во кредитниот процес, со цел да се скрати времето за одобрување и да се подобри искуството на клиентите.

Гласот на реалниот сектор: Славен Ќуриќ

Славен Ќуриќ, извршен директор за трансформации и финансии во Mega-Metal, регионален експерт за МСП, кој во Северна Македонија го поддржува Швајцарскиот проект за модернизација преку менторирање на бизнис-советници и компании, помагајќи им да ја зголемат својата конкурентност и да се прилагодат на пазарните промени, донесе автентичен и критички глас од реалниот сектор. Со искуство и од банкарството и од претприемништвото, тој понуди длабински увид во предизвиците со кои се соочуваат МСП.

„Кога купувачите ги продолжуваат роковите на плаќање од 30 на 90 дена, а производствениот циклус трае 6 месеци, компанијата има итна потреба од флексибилно финансирање. Во такви моменти, банката мора да биде партнер, не само кредитор,“ рече Ќуриќ.

Тој ја истакна потребата од нови, прилагодени финансиски производи, особено за компании кои работат со иновации, платформи и нестандардни модели. Класичните банкарски производи, според него, не се доволни за да ги поддржат овие компании. Наместо тоа, тој предлага финансирање базирано на приходи, KPI, пазарен потенцијал, па дури и факторинг решенија за да се надмине ликвидносниот јаз.

Ќуриќ исто така го допре прашањето за транспарентноста, посочувајќи дека кај МСП често постои флуидна граница меѓу личните и деловните финансии. Ова ја отежнува комуникацијата со банките, кои бараат јасни и објективни податоци. Тој апелираше за повеќе разбирање и поддршка од банките, особено во процесот на структурирање на компаниите.

„МСП немаат целосна организациска структура – немаат посебен финансиски директор, немаат оддел за продажба или производство. Затоа, прашањата од банките, иако понекогаш изгледаат тривијално, всушност им помагаат да размислуваат стратешки,“ додаде тој.

Конкуренција преку вредност, не само преку камата

Огненоски заклучи дека конкуренцијата меѓу банките веќе не се води преку каматни стапки, туку преку вредноста што ја нудат – советување, брзина, разбирање на клиентот. Устијаноски потврди дека ESG критериумите, зелените инвестиции и дигитализацијата ќе бидат клучни трендови во наредната декада. Шпаркасе веќе не финансира проекти базирани на фосилни горива, а активно поддржува зелена трансформација.

Имери додаде дека банките во иднина ќе се трансформираат преку ќерки компании, хабови и соработка со универзитети, за да ги поддржат стартапите и иновативните МСП. Тоа ќе овозможи поддршка не само преку кредити, туку и преку советување, коинвестирање и развој на екосистеми.

Заклучок: Партнерство со потенцијал

Панелот покажа дека банките имаат потенцијал да бидат многу повеќе од кредитори – да станат вистински финансиски партнери. За тоа да се случи, потребна е двонасочна комуникација, доверба, флексибилност и заедничка визија за раст. МСП и банките не се на спротивни страни – тие се дел од ист екосистем, кој може да се развива само преку соработка.

Оваа активност е поддржана во рамките на Швајцарскиот проект за модернизација кој го спроведува Свисконтакт. Содржината искажана не смее да се смета дека ги одразува ставовите на донаторот и спроведувачот.